شایع‌ترین آسیب‌های عضلانی در ورزش

سالانه حدود ۴ درصد از ورزشکاران به دلیل یک آسیب ورزشی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. این موضوع بسیار طبیعی است، زیرا هر نوع فعالیت بدنی، حتی پیاده‌روی نیز اگر درست انجام نشود، در طولانی‌مدت به ماهیچه‌ها و مفاصل آسیب می‌رساند. از سوی دیگر احتمال بروز آسیب در ماهیچه‌ ها و تاندون‌ها و حتی در موارد نادر، شکستگی استخوان نیز در ورزشکاران بیش از مردم عادی است. پس، چه بهتر که هنگام ورزش، احتیاط‌های لازم را به عمل آورید تا احتمال بروز آسیب‌های جسمی‌ به حداقل برسد.

دکتر جمشید جهانی مسئول کمیته تحقیقات و پژوهش هیأت پزشکی ورزشی استان فارس ضمن بیان مطلب فوق در خصوص آسیب‌ عضلانی در ورزش نیز اظهارداشت: ساختار بدن هر انسانی متفاوت از دیگری است و در برخی ساختارها، نقاط ضعیفی وجود دارد که می‌تواند احتمال آسیب‌های ورزشی را افزایش دهد؛ به عنوان مثال آسیب‌دیدگی اعضای پایینی می‌تواند به دلیل داشتن کف پای صاف، بلندی یا کوتاهی قد در مقایسه با قد طبیعی و زانوهای پرانتزی باشد، اما دلیل اصلی این آسیب‌ها، بد آماده کردن بدن خود برای ورزش است.

وی افزود: برای انجام تمامی فعالیت‌های ورزشی ابتدا باید بدن خود را گرم کنید تا ماهیچه‌ها نرم شوند. حرکات کششی، عملکرد ماهیچه‌ها را بهبود می‌بخشد و بهترین حرکت برای پایان ورزش و آرام کردن بدن است. وقتی ورزش را آغاز می‌کنید، نباید اعتماد بیش از حد به خود داشته باشید و با حرکات سنگین شروع کنید. لازم نیست همان ابتدا رکوردها را بشکنید. ورزش باید به تدریج و با بالا رفتن استقامت بدنی سنگین شود. وقتی روزه‌اید، ورزش نکنید.

دکتر جهانی ادامه داد: در طول ورزش باید مرتبا آب بنوشید. آب‌رسانی به بدن، به جریان خون درون فیبرهای ماهیچه‌ای کمک می‌کند. نکته مهم‌تر اینکه همیشه از وسایل و تجهیزات مناسب بهره‌ ببرید، مثلا کفش‌ مناسب ورزشی بپوشید و قبل از آغاز هر ورزشی به دوره آموزشی آن بروید تا حرکات صحیح به شما آموزش داده شود. فکر نکنید ذاتا تنیس‌باز یا فوتبالیست به دنیا آمده‌اید.

مسئول کمیته تحقیقات و پژوهش هیأت پزشکی ورزشی استان فارس در خصوص کوفتگی اظهار داشت: کوفتگی در پی انجام حرکات ماهیچه‌ای طولانی و شدید روی ماهیچه‌ای که به خوبی آماده نشده، یا آب‌رسانی به آن کم بوده پیش می‌‌آید. کوفتگی ماهیچه پس از ترشح بیش از حد اسیدلاکتیک در آن است. معمولا درد ناشی از کوفتگی پس از اتمام ورزش حس می‌شود و به شکلی نوعی هشدار است.چند روز استراحت، یک حمام گرم، ماساژ و حرکات کششی آرام سبب رفع کوفتگی خواهد شد.

وی در خصوص گرفتگی عضلات نیز گفت: گرفتگی عضلات گاهی در حین ورزش یا پس از آن عارض می‌شود. دلیل این آسیب نیز آماده نبودن و گرم نشدن کافی ماهیچه‌ قبل از آغاز ورزش یا استفاده بیش از حد از آن است. گرفتگی عضلات در اکثر موارد نشانه خستگی مفرط است. گرم کردن ماهیچه‌ و استراحت چند روزه، ماساژ و انجام حرکات کششی پس از ساکت شدن درد می‌تواند از جمله درمان‌های اساسی باشد.

دکتر جهانی درباره درد عضلات بعد از ورزش و خصوصاً کبودی در بدن ورزشکار نیز اظهار داشت: کبودی پس از شوک مستقیم بر ماهیچه منقبض شده به وجود می‌آید. درد و ورم از جمله عوارض کبودی است. در حقیقت پارگی رگ‌های خونی سبب پخش مقداری خون در زیر پوست می‌شود. بر حسب میزان کبودی، دوران بهبودی از چند روز تا چند هفته متغیر است. وقتی نقطه‌ای از بدن کبود می‌شود، نباید به هیچ عنوان آن را کشید، یا ماساژ داد، یا گرم کرد.

بهترین راه‌ حل برای برطرف کردن کبودی، گذاشتن یخ روی محل و استراحت دو تا سه روزه است. در موارد شدیدتر باید به پزشک مراجعه کرد.

وی در خصوص چگونگی کشیدگی عضلات نیز گفت: این آسیب به زمانی گفته می‌شود که ماهیچه بیش از حد کشیده شود و در نتیجه دچار التهاب گردد. بر خلاف کوفتگی، درد ناشی از کشیدگی عضلات در حین تمرین شروع می‌شود. یخ و استراحت کامل برای چند روز، درمان کشیدگی عضله است.

مسئول کمیته تحقیقات و پژوهش در باره پارگی ماهیچه نیز اظهار کرد: وقتی ماهیچه بیش از حد توان کشیده شود، ممکن است برخی از فیبرهای آن پاره شده و فرد دچار پارگی ماهیچه شود. بهتر است در این شرایط به پزشک مراجعه کنید.

دکتر جهانی در خصوص چگونگی درمان آسیب ورزشی  نیز گفت: درمان آسیب‌های ورزشی در سه کلمه «استراحت»، «یخ» و «کمپرس» خلاصه می‌شود. استراحت به شما کمک می‌کند دچار آسیب‌ جدید و خون‌ریزی نشوید. یخ سبب فروکش کردن التهاب می‌شود و درد را ساکت می‌کند. کمپرس هم مانع از کبودی می‌شود. یخ تنها می‌تواند برای ۱۰ دقیقه رگ‌های خونی را سفت کند، اما بعد از این مدت، محل آسیب دیده ورم می‌کند. بهتر است ابتدا برای ۱۰ دقیقه یخ را روی محل بگذارید. بعد ۱۰ دقیقه به آن استراحت دهید و بعد مجددا برای یک تا دو ساعت این کار را تکرار کنید. در نهایت به کمک باند کمپرس، محل را ببندید تا خون در نواحی اطراف پخش نشود. در روزهای بعد برای جلوگیری از خون‌مردگی و ورم، استفاده از یخ را ادامه دهید، اما می‌توانید به جای ۱۰ دقیقه، مدت آن را ۳۰ دقیقه کنید.