انجمن پزشکی کوهستان ایران: ميگرن شايع‌ترين اختلال نورولوژيك (عصبي) به شمار مي‌ر‌ود و حدود 12% از جمعيت كل جهان مبتلا به سردردهاي مزمن از نوع ميگرن هستند. سردرد ميگرن، درد شديدي است كه در يك يا هر دو طرف سر احساس مي‌شود. محل درد اغلب در قسمت جلوي سر و در اطراف نواحي گيجگاهي و يا در پشت چشمها و گوشهاست.

علاوه بر درد، مبتلايان به ميگرن، ممكن است دچار احساس تهوع و استفراغ شده و نسبت به نور و صدا بسيار حساس شوند. سردردهاي ميگرني در هر زمان از طول روز ممكن است ديده شوند. با وجود اين در بيشتر موارد حملات ميگرن در ساعات صبحگاهي آغاز مي‌شوند. درد ناشي از ميگرن ممكن است از چندين ساعت تا بيش از يكي دو روز به طول انجامد. اگر از علل و عوامل شيوع اين بيماري صرف نظر كنيم عوامل تشديد‌كننده حملات ميگرن اغلب از هر فرد به فرد ديگر متفاوت است. حملات ميگرن به تنهايي و توسط يك عامل يا فاكتور تشديد نمي‌يابند عوامل زير برخي از علل تشديد‌كننده حملات ميگرن هستند.

1) صداي بلند يا نور بويژه اشعه UV

2) گرسنگي و يا فقدان چربي در رژيم غذايي

3) تغييرات آب و هوا

4) برخي مواد غذايي و افزودني‌هاي غذايي

5) تغييرات هورموني در طي سيكل قاعدگي

6) استرس و اضطراب

7) فعاليتهاي سنگين بدني

بررسي حملات ميگرن از نظر كوهنوردي از چند نظر حائز اهميت است:

1) باتوجه به شيوع بيماري حاد ارتفاع (AMS) در بين برخي از كوهنوردان و اشتراك علايم باليني با حملات ميگرن، تشخيص افتراقي اين دو، براي كوهنوردان داراي سابقه ميگرن مهم مي‌باشد به عبارت ديگر تهوع، سردرد، استفراغ شديد و سردرد صبحگاهي هم از علايم AMS مي‌باشد و هم از علايم حملات ميگرن.

2) شدت تابش اشعه UV، گرسنگي، استرس و تغييرات آب و هوايي را كوهنوردان و طبيعت‌گردان با درصد بالايي تجربه مي‌كنند لذا عدم آگاهي از عوامل زمينه‌ساز فوق مي‌تواند كوهنوردي را از حالت لذت‌بخشي خارج و گاه به مخاطره بياندازد.

3) اگر فردي دچار بيماري كوه‌گرفتگي در ارتفاع شود چنانچه به اشتباهات حملات ميگرن تشخيص و درمان شود ممكن است به بيماري مهلك ادم ريوي و يا ادم مغزي سوق پيدا كند.

اقدامات پيشگيري :

1) قبل از اقدام به كوهنوردي ابتدا با پزشك خود در مورد تاثير ارتفاع بر روي سردردهاي ميگرن مشاوره كنيد.

2) سرپرست برنامه و دوست خود را در جريان سابقه بيماري خود قرار دهيد.

3) داروهاي مصرفي خود را همراه ببريد.

4) با استفاده از عينكهاي UV protect يكي از فاكتورهاي دخيل در تشديد حملات ميگرن را كاهش دهيم.

5) با استفاده از لباسهاي مناسب و آمادگي‌هاي جسماني و فيزيولوژيك و رواني قبلي استرس‌هاي ناشي از تغييرات آب و هوايي، سختي كار كوهنوردي و ... به بدن را كاهش دهيم.

6) با خوردن و آشاميدن مداوم و مناسب ضمن جبران انرژي و آب از دست رفته از عوامل مساعد‌كننده سردرد ميگرن و حتي كوه‌گرفتگي جلوگيري نماييم.

7) صعود تدريجي براي همه كوهنوردان به طور عموم و براي افراديكه داري سابقه ميگرن هستند موكداً توصيه مي‌شود.

8) اگر در حد حرفه‌اي كوهنوردي يا هيماليانوردي مي‌‌كنيد و سابقه حملات ميگرن داريد حتماً با پزشكان داراي تجربه هيماليانوردي در اين زمينه مشاوره نماييد.

اقدامات درماني:

1) به محض بروز علائم سردرد، تهوع، صعود را متوقف كنيد و مبنا را بر كوه‌گرفتگي حاد (AMS) قرار دهيد.

2) در مدت توقف ضمن مصرف داروهاي اختصاصي با نظر پزشك تيم يا با تماس با پزشك خانواده با كسب راهنمائي لازم، علاوه‌بر درمانهاي اختصاصي در صورت نياز درمانهاي علامتي را هم ادامه دهيد.

3) در صورتيكه بهبودي حاصل نشود و يا تشديد شد ارتفاع را كاهش دهيد. خلاصه ، - در هر مرحله از صعود به ارتفاعات بلند اگر علائم سردرد و استفراغ و تهوع بروز كرد مبنا بر كوه‌گرفتگي است حتي اگر فرد سابقه ميگرن داشته‌باشد. چرا كه بي‌توجهي به آن موجب پيشرفت بيماري به سمت بيماريهاي ناشي از ارتفاع كه تهديدكننده حيات مي‌باشند (خيز مغزي يا ريوي) مي‌گردد.

دكتر جلال‌الدين شاهبازي مسئول كميته پزشكي فدراسيون كوهنوردي